Zaburzenia okluzji

Okluzja to pozycja górnego i dolnego łuku zębowego względem siebie. O jej zaburzeniach mówimy, kiedy na skutek różnych czynników, zęby stykają się ze sobą w nieprawidłowy sposób. Nieleczone zaburzenia okluzji z czasem prowadzą do kolejnych komplikacji i problemów w obrębie jamy ustnej. 

Objawy zaburzeń okluzji

Zaburzenia okluzji i dysfunkcje stawu skroniowo–żuchwowego mogą mieć różny stopień nasilenia. W przypadku wad zgryzu nieprawidłowa relacja łuków zębowych jest widoczna i często powoduje problemy z odgryzaniem pokarmów czy oddychaniem. Pojawiają się także bóle w stawie skroniowo–żuchwowym. Niekiedy choroba okluzyjna jest trudna do wykrycia i powoduje nieswoiste objawy. Należą do nich między innymi:

• bruksizm, czyli zbyt mocne zaciskanie szczęk i zgrzytanie zębami,
• przeskakiwanie lub trzeszczenie w stawach skroniowo–żuchwowych,
• nadwrażliwość na zimno, gorąco, smak słodki,
• recesja (cofanie się dziąseł),
• bóle i zawroty głowy,
• szumy w uszach,
• ścieranie się i ruchomość zębów.

Jakie są przyczyny zaburzeń okluzji?

Przyczyny zaburzeń okluzji mogą być zróżnicowane, począwszy od wad zgryzu, poprzez zaburzenia czynności stawów skroniowo–żuchwowych, po złe nawyki. Należą do nich na przykład:

• ssanie kciuka w dzieciństwie,
• nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka,
• obgryzanie paznokci,
• częste żucie gumy,
• gryzienie pokarmów tylko jedną stroną,
• oddychanie ustami,
• nieprawidłowa postawa. 

Ponadto choroba okluzyjna może się pojawić także wskutek utraty zębów. Nieuzupełnienie braków wiąże się z przesunięciami, a także przyczynia się do nieprawidłowych nawyków związanych z gryzieniem i żuciem.

Zaburzenia okluzji – powikłania

Nieleczone zaburzenia okluzji z czasem sprawiają pacjentom coraz więcej problemów. Poza bólami głowy i stawów skroniowo–żuchwowych rozwija się nadwrażliwość. Pod wpływem nieprawidłowego stykania się łuków, zęby się ścierają, a powierzchnia szkliwa ulega osłabieniu. Zaburzenia okluzji powodują również szybsze zużywanie się wypełnień, koron i implantów. Z wiekiem odsłaniają się szyjki zębowe i korzenie, jak również pojawia się ruchomość, która przyczynia się do szybszej utraty zębów.

Leczenie zaburzeń okluzji 

Leczenie zaburzeń okluzji poprzedza dogłębna diagnostyka i wywiad z pacjentem. Na podstawie zdjęcia RTG oceniane jest ustawienie szczęk. Niekiedy potrzebne jest także stworzenie modelu 3D zgryzu pacjenta. Po przeanalizowaniu wszystkich informacji ustalany jest kompleksowy i indywidualny plan leczenia.

Pierwszym krokiem w leczeniu choroby okluzyjnej jest zatrzymanie negatywnych procesów spowodowanych nieprawidłowym działaniem mięśni i stawów. W tym celu stosuje się szyny relaksacyjne. Zakładanie ich na noc przez kilka tygodni ma za zadanie rozluźnić mięśnie. Zalecane jest również wykonywanie odpowiednich ćwiczeń i praca nad negatywnymi nawykami.

W celu wyrównania niewielkich nieprawidłowości w relacji górnego i dolnego łuku stosuje się tzw. ekwilibrację, czyli szlifowanie zębów. Ważna jest także odbudowa ubytków spowodowanych nieprawidłowym ścieraniem się zębów. Stosuje się w tym celu kompozyt lub licówki. W niektórych przypadkach konieczna jest wymiana starych wypełnień. Braki w uzębieniu należy uzupełnić implantami, by nie dochodziło do przesunięć zębów. Trudniejsze przypadki zaburzeń okluzji wymagają leczenia ortodontycznego, a niekiedy nawet chirurgicznego.